İslam dininde, kişinin kimseye muhtaç olmadan yaşamını sürdürmesi, ailesinin rızkını temin etmek amacıyla çalışıp kazanması ibadet olarak değerlendirilir. Çalışıp kazanma teşvik edilmekle birlikte rızkın helal yollardan elde edilmesi de gerekmektedir. Helal kazanç, İslam dininin belirlediği sınırlar içinde elde edilen rızıktır. Hz. Peygamber’e en temiz kazancın ne olduğu sorulduğunda, “Kişinin kendi elinin emeği, bir de dürüst ticaretin kazancıdır.” diye cevap verir.

Buna göre,

I. Kazanç, helal ve meşru yollardan elde edilmelidir.

II. Ekonomik ilişkiler sırasında ahlaki esas ve ilkelere dikkat edilmelidir.

III. Helal kazançla geçinen kişi kazancını kendisine sınır koymadan harcamalıdır.

yargılarından hangileri doğrudur?

Ekonomik hayatta işçi ve işveren ilişkileri önemlidir. İslam bu ilişkileri düzenlerken ahlak temelli, iki tarafın hak ve hukukunu koruyan ilke ve esaslar getirir.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi işverenin görev ve sorumluluklarından biri değildir?

Bir sahabi malının bir kısmını oğluna bağışladığını söyler. Bunun üzerine O, “Çocuklarının hepsine bu şekilde bağışladın mı?” diye sorar. Sahabi, “Yapmadım.” deyince, Hz. Peygamber, “Çocuklarının hepsinin sana karşı aynı şekilde iyi davranmalarını ister misin?” diye sordu. “Evet!” deyince “Öyle ise aralarında ayrım yapma.” buyurdu.

Aşağıdaki ayet ve hadislerden hangisi bu hadisle ilişkilendirilemez?

“Karun, Musa’nın kavminden idi de onlara karşı azgınlık etmişti. Biz ona öyle hazineler vermiştik ki anahtarlarını güçlü-kuvvetli bir topluluk zor taşırdı. Kavmi ona şöyle demişti: Şımarma! Bil ki Allah şımarıkları sevmez. Allah’ın sana verdiğinden (O’nun yolunda harcayarak) ahiret yurdunu iste; ama dünyadan da nasibini unutma. Allah sana ihsan ettiği gibi, sen de (insanlara) iyilik et. Yeryüzünde bozgunculuğu arzulama. Şüphesiz ki Allah, bozguncuları sevmez.”

(Kasas suresi, 76 ve 77. ayetler)

Aşağıdakilerden hangisi bu ayetlerin mesajlarından biri değildir?

“İçinizden hayra çağıran, iyiliği emredip kötülüğü meneden bir topluluk bulunsun. İşte onlar kurtuluşa erenlerdir.”

(Al-i İmrân suresi, 104. ayet)

Aşağıdaki ayetlerden hangisinin konusu bu ayetin konusundan farklıdır?

“Hep birlikte Allah’ın ipine (Kur’an) sımsıkı yapışın; parçalanmayın. Allah’ın size olan nimetini hatırlayın: Hani siz birbirinize düşman idiniz de O, gönüllerinizi birleştirmişti ve O’nun nimeti sayesinde kardeş olmuştunuz. Yine siz bir ateş çukurunun tam kenarında iken oradan da sizi O kurtarmıştı. İşte Allah size ayetlerini böyle açıklar ki doğru yolu bulasınız.”

(Al-i İmrân suresi, 103. ayet)

Aşağıdaki yargıların hangisi bu ayetin mesajıyla ilişkilidir?

Hz. Peygamber, bir gün Sa’d b. Muaz adlı sahabi ile karşılaşır ve onunla tokalaşır. Sa’d’ın ellerinin nasırlaşmış olduğunu görünce bunun sebebini sorar. Sa’d, ‘Çoluk çocuğumun rızkını temin etmek için hurma bahçesinde çalışıyorum.’ diye cevap verir. Bunun üzerine Hz. Peygamber şöyle buyurur: “İşte bu eller Allah’ın sevdiği ellerdir.”

Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine varılamaz?

I. “Çalışana emeğinin karşılığını alın teri kurumadan veriniz.”

II. “Kişi kendi elinin emeğinden daha temiz bir kazanç elde etmemiştir.”

III. “İnsan, elinin emeğiyle kazandığından daha hayırlı bir lokma yememiştir.”

Numaralanmış hadislerin hangileri çalışmaya teşvik etmektedir?

• Hz. Peygamber malın kusurunu gizleyen satıcıyı, “Bizi aldatan bizden değildir.” diyerek uyarmıştır.

• “İnsanlara satmak üzere mal getiren rızıklandırılır. Malını stoklayıp karaborsaya düşüren lanetlenir.” (Hadis-i şerif)

• “İnsanlardan alırken ölçüp tarttıklarında tam, onlara vermek için ölçüp tarttıklarında ise noksan yapan hilekârlara yazıklar olsun!” (Mutaffifin suresi, 1-3. ayetler)

Bu ayet ve hadislerin ortak mesajı aşağıdakilerden hangisidir?