(I) Divan şiirinde gazelin çıkış noktası olan ilk iki mısrasıyla sonraki bütün kafiyeleri belirleyen beyit “doğuş yeri” anlamında “matla” adını alır. (II) Gazelde “yek avaz”, matla beytini takip eden ve ondan daha güzel olmasına çalışılan beytin adıdır. (III) Öte yandan gazelin en güzel beyti, “şah beyit” veya “beytül gazel” diye ayrı bir isimle değerlendirilir. (IV) Gazelin sona erdiği beyte “kesim yeri” anlamında “makta” adı verilmiştir. (V) Bütün beyitlerinde aynı konunun işlendiği gazellere ise “yek-ahenk” adı verilir.

Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?

Kaçup sahrâlara kurtuldu Mecnûn hâne kaydından

(Mecnun çöllere kaçıp ev derdinden kurtuldu.)

Bu mısradaki edebî sanatın işlevi aşağıdakilerin hangisinde doğru açıklanmıştır?

Aşağıdakilerden hangisi bir gazelin matla (ilk) beytidir?

Arap ve Fars edebiyatlarında görülmeyen bu nazım biçimi, divan şiirinde halk edebiyatından gelen bir tesirle doğmuştur. Bent sayısı üç ile beş arasında değişir. “miyan” veya “miyanhane” ile “nakarat” bölümlerinden oluşur. Naili, Nedim, Şeyh Galip ve Enderunlu Vasıf bu türün önemli temsilcileridir.

Bu parçada sözü edilen divan edebiyatı nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?

Gençlerin elinde geleceği kurmak için cennet kadar güzel bir vatan var.

Bu cümledeki kırmızı yazılı benzetmenin türü aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?

Sagu

Alp Er Tunga öldi mü?

Isız ajun kaldı mu?

Ödlek öçin aldı mu?

Emdi yürek yırtılur

Atatürk’e Ağıt

Ağlayalım Atatürk’e

Bütün dünya kan ağladı

Başbuğ olmuştu mülke

Geldi ecel can ağladı

Âşık Veysel

(ısız: kötü, ajun: dünya, ödlek: felek, emdi: şimdi) Aşağıdakilerin hangisi verilen dörtlüklerin ortak özelliği olamaz?

Sînemde yanar nâr-ı tecellâdır bu

Tekrîm olınan âdem-i mânâdır bu

Fethinde Felâtun-ı hıred âcizdir

Dil nâmına bir nükte-i garrâdır bu

(Sinemde yanan tecelli ateşidir bu. Saygı gösterilen mana insanıdır bu. Eflatun’u anlayıp açıklamakta akıl acizdir.

Gönül namına bir güzel nüktedir bu.)

Bu parça aşağıdaki nazım biçimlerinin hangisinden alınmıştır?

Ben cihân-ârâ şehenşâh-ı cihân-ı ma’niyem

Sözlerün de pâdişâh-ı kâmrânîdür sözüm

(Ben mana âleminin cihanı süsleyen yüce sultanıyım.

Sözüm de bütün sözlerin bahtiyar sultanıdır.)

Yukarıdaki beyit bir kasidenin hangi bölümünden alınmış olabilir?

Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?

Aşağıdaki dizelerin hangisinde teşhis (kişileştirme) söz konusudur?

1526 yılında İstanbul’da doğdu. Bir müezzinin oğluydu. Çocukluğunda saraç çıraklığı yaptı. İçindeki öğrenme aşkı ile medreselerde okudu. Büyük bir şair oldu. Padişahların sarayına girmekle beraber, bir halk çocuğu olduğunu unutmadı. Padişahların otoritesi ve göz kamaştırıcı makamı onu hiçbir zaman ezmedi. O, sade ve basit bir insanın da mutlu olabileceği ve insanlığa hizmet edebileceğine inandı. Bir yandan ordu ve hükümdarların savaşlarını tantanalı şiirlerle dile getirirken öte yandan çok ince aşk şiirleri kaleme aldı. 1600 yılında dünyaya gözlerini kapadı. Divan’ında yer alan Kanuni Mersiyesi onun en tanınmış şiirlerinden biridir.

Bu parçada sözü edilen divan şairi aşağıdakilerden hangisidir?